Wat is een overeenkomst?
Een overeenkomst is een afspraak tussen partijen die juridisch afdwingbaar is. Vaak houdt de afspraak in dat een partij iets moet leveren aan of moet doen voor de andere partij en dat die andere partij daarvoor moet betalen. Maar afspraken kunnen ook een andere inhoud hebben.
Meestal is het juridisch niet verplicht om de overeenkomst op papier te zetten. Een mondelinge afspraak bindt ook. Maar het is heel verstandig om het wel op papier te zetten, zodat achteraf kan worden bewezen wat de afspraken inhielden. Veel geschillen ontstaan juist doordat afspraken niet op papier worden gezet. Juristen kunnen behulpzaam zijn bij het opstellen van een overeenkomst.
Wanneer is sprake van niet-nakoming van een overeenkomst?
Of een overeenkomst niet wordt nagekomen, we spreken dan van “wanprestatie”, hangt enerzijds af van de aard van de te verrichten prestatie. Anderzijds hangt dat af van de manier waarop is gepresteerd. Als de overeenkomst de verkoop van een auto inhoudt, dan is duidelijk dat als de auto niet wordt geleverd door de verkoper, de overeenkomst niet wordt nagekomen. Maar ook als de auto wél wordt geleverd maar een verkeerde kleur heeft, kan worden gezegd dat de overeenkomst niet wordt nagekomen.
Als weliswaar een auto van het juiste type en de juiste kleur wordt geleverd maar na een week al stuk is, kan ook worden gezegd dat niet is nagekomen. De prestatie hield in feite niet alleen in dat de juiste auto zou worden geleverd, maar ook dat die de eigenschappen heeft die redelijkerwijs verwacht mochten worden. Als u een auto koopt hoeft u niet te verwachten dat die na een week al stuk is!
Wat zijn uw mogelijkheden als niet wordt nagekomen?
Als uw overeenkomst niet wordt nagekomen kunt u kiezen voor twee te bewandelen wegen: nakoming eisen óf de overeenkomst ontbinden. Als u nakoming eist, wordt de andere partij in feite verplicht om alsnog op correcte wijze na te komen. In veel gevallen kan dat via de rechter worden afgedwongen als die partij niet vrijwillig meewerkt. Daar kan ook een sanctie aan worden verbonden: de rechter kan worden gevraagd aan de andere partij een dwangsom op te leggen zo lang hij niet op de juiste wijze nakomt. Ook “lijfsdwang” zou mogelijk zijn. Dan wordt de andere partij in feite in de gevangenis gezet totdat hij nakomt. Lijfsdwang wordt mede vanwege het extreme karakter niet snel toegestaan door de rechter.
Als u kiest voor ontbinding, u moet dat dan aan de andere partij verklaren, vervallen voor beide partijen de verplichtingen en moet datgene wat al geleverd of gepresteerd is ongedaan worden gemaakt. In feite stopt de overeenkomst door de ontbinding. Ook de rechter kan worden gevraagd de overeenkomst te ontbinden.
Een andere mogelijkheid die u ook hebt is opschorting. Dat kan alleen maar als u zelf ook verplichtingen hebt, bijvoorbeeld een betalingsplicht. U moet dan aan de andere partij verklaren dat u zelf niet nakomt zo lang niet correct wordt nagekomen door de andere partij.
Als de andere partij zich kan beroepen op overmacht, zullen de hiervoor genoemde bevoegdheden veelal juist niet bestaan. In dat geval kan die partij er in feite niets aan doen dat hij niet correct nakomt.
Hoe zit het met uw schade?
Zowel als nakoming wordt geëist als wanneer ontbinding wordt geëist kan in principe schadevergoeding worden gevorderd. U moet kunnen hardmaken dat door de wanprestatie daadwerkelijk schade is of wordt geleden en dat de andere partij daarvoor aansprakelijk is.
Kunt u al meteen als niet correct is nagekomen gebruik maken van de hiervoor genoemde bevoegdheden?
Nee, meestal niet. Meestal moet de partij die niet correct nakomt eerst in gebreke zijn gesteld, oftewel zijn gesommeerd. U moet hem een redelijke termijn geven om alsnog na te komen. Een soort tweede kans dus. Pas als dan niet wordt nagekomen, komen de hiervoor genoemde bevoegdheden in beeld. In juridische termen spreken we dan van “verzuim” aan de kant van de partij die moest nakomen.
Er moet altijd worden gelet op de inhoud van de overeenkomst. Van veel wettelijke bepaling die de hiervoor genoemde bevoegdheden regelen, kan in een overeenkomst zijn afgeweken en dat gaat dan voor. Verder gelden voor veel typen overeenkomsten specifieke wettelijke bepalingen waar juist niet door middel van een overeenkomst van kan worden afgeweken. Dat geldt bijvoorbeeld voor arbeidsovereenkomsten, consumentenovereenkomsten en huurovereenkomsten.
Hulp nodig of wilt u overleggen?
Neemt u dan contact op met Boudewijn Advocatuur
Boudewijn van Orsouw